Als je voor een wiel alleen een naaf, een velg en een handvol spaken nodig had, kon iedereen een stevig en duurzaam fietswiel maken. Maar de kunst van het wielspaken overstijgt het blote materiaal - ook al moet dat uiteraard van de best mogelijke kwaliteit zijn.
De hoofdschuldigen voor wielen die te lijden hebben onder slag of spaakbreuk zijn spaken die los komen te staan. Om dat tegen te gaan moet niet alleen de spaakspanning hoog genoeg worden opgevoerd, ook de gelijkmatigheid van de spanning dient te worden gecontroleerd. Voor het eerste helpt het om de schroefdraad op de spaak licht in te oliën en een druppeltje olie toe te voegen op het raakvlak tussen nippel en velg. Omdat de nippel op die manier lichter draait, is het makkelijker om een voldoende hoge spaakspanning te bereiken. Voor het tweede kun je een spaakspanningsmeter gebruiken, je kunt ook gewoon je oren gebruiken en letten op de toon die de spaken afgeven bij het aantokkelen met de duimnagel.
Waarom het loont om zogenaamde double butted spaken te gebruiken, bijvoorbeeld Sapim Race? Omdat de voortdurend wisselende spaakspanning in het draaiende en belaste wiel bij voorkeur opgevangen wordt in de spaak zelf en niet in de nippel, aangezien deze zich zou kunnen loswerken.
Dat zit zo. Door het gewicht van de berijder, zakt de velg lichtjes in en vermindert de spanning op de spaken onderaan het wiel. Doordat double butted spaken in het midden dunner zijn, zit er meer rek in de spaak (hoe dunner hoe elastischer) - en blijven de nippels vaster zitten.
Aandrukken van de bocht, voorrekken van de spaken, wegwerken van spaaktorsie zijn de finale elementen om spaakbreuk en slag uit de wereld te helpen. Het enige wat er hierna nog kan gebeuren is dat een afgesleten of ingedeukte velg af en toe vervangen moet worden.
Zie ook mijn eerder gepubliceerde berichten over handgemaakte fietswielen en over de à la carte gemonteerde racefiets.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten